بسم الله الرحمن الرحیم

وبلاگ تخصصی رشته ساخت و تولید(مهردادمرادی)

http://porojenet.blogfa.com

آشنایی با سیاه مشق

در گذشته حاصل صفحات تمرینی خوشنویسان را که حروف و کلمات در انها به صورت متوالی و فشرده تکرار می شد،سیاه مشق می گفتند.

خوشنویسان،این تمرینات را صرفا برای کسب مهارت بیشتر و به اصطلاح،گرم کردن دست انجام می دادند که به نوعی صرفه جویی در مصرف کاغذ را نیز به همراه داشت.

به مرور زمان خوشنویسان خلاق و هنرمنددریافتند که برخی از این صفحات دارای زیبایی خاصی هستند و اگر در ترکیب بندی این کلمات تکراری بر روی صفحه دقت بیشتری اعمال شود،می تواند به خلق اثاری بدیع و زیبا بیانجامد.هرچند این نگاه هنری به سیاه مشق ظاهرا از قرن یازدهم هجری کماکان آغاز شده و برخی آثار سیاه مشق به دست آمده از آن دوران نشان دهنده چنین دیدگاهی است،اما نقطه عطف سیاه مشق های هنری رابی گمان در قرن سیزدهم و در آثار میرزا غلامرضا و میرحسین باید یافت.

در این دوره که با ورود صنعت چاپ به ایران همزمان است،میرزا غلامرضااصفهانی باهوش سرشارخود دریافت که می باید بیش از پیش به جنبه های تجسمی و تصویری خط پرداخت.از این رو قالب سیاه مشق را برگزید و به خلق آثاری ماندگار نائل آمد.او پیش و بیش از اینکه به خوانا بودن اثر توجه داشته باشدبه زیبایی آنها و ترکیب بندی کلمات به مثابه عناصری بصری در صفحه اهمیت می داد.از این جهت او را می توان آغازگر حرکتی نو در هنر خوشنویسی به شمار آورد که به پیدایش حرکت های نوین در دوره معاصر انجامیده است.

امکانات نامحدود سیاه مشق در ترکیب بندی ها،موجب شده است که امروزه بسیاری از خوشنویسان نوگرا و خلاق در آفرینش آثار خود به نوعی از آن بهره گیرند.

هنگام تمرین ومشق ازروی سرمشق بایدبه نکات زیرتوجه نمودتا بهتر وسریعتر نتیجه گرفت:

۱-در کمال سکوت و آرامش ومتانت واعتماد بنفس بنویسید

۲-از مدادنوکیِ ،اتودیا خودنویسی که نوک ظریفی دارنداستفاده نمایید،زیرا نیاز به حوصله ودقت عمل بیشتری دارند،بلعکس خودکار وروان نویس وخودنویس هایی که نوک گرد دارندبه علت سهل و روان بودن،بیشتر برای تندنویسی استفاده می شوند که عامل مهمی در بدخطی اشخاص است.

۳-به شکل حروف وکلمات به دقت نگاه کنید.

۴-به اندازه هریک از حروف وکلمات توجه نمایید.

۵-چگونگی قرارگرفتن هریک از حروف وکلمات برروی خط زمینه.

۶-فاصله هریک از حروف و اتصالات نسبت به هم.

۷-فاصله هریک از سطرها نسبت به هم.

۸-هرگز تند ننویسیم زیرا تند نویسی موجب بدنویسی است.

تذکرات ونکات اساسی ومهم در خوشنویسی تحریری نستعلیق

۱-در شیوه خوشنویسی نستعلیق(واو)توخالی نداریم.

۲-درصورتیکه در یک کلمه دوحرف(ا)تنها داشته باشیم،برای زیبایی بیشتربهتراست الف اول را نسبت به بقیه بلندتر بنویسیم.مانند:آرارات،آواز.

۳-در نستعلیق(میم)توخالی نداریم.

۴-حرف(ف)در حالت تنها مثل برف، و در اتصال اول کلمه مثل فرار به صورت توپر و در اتصال وسط کلمه مثل نفر،ودر اتصال آخر کلمه مثل یوسف به صورت توخالی نوشته می شود.

۵-هم چنین حرف(ق)در حالت تنها مثل برق و در اتصال اول کلمه مثل قرار و در اتصال آخر به کلمه مثل عاشق به صورت توپر و در اتصال وسط کلمه مثل نقره به صورت توخالی نوشتهمی شود.

۶-حتی الامکان از حروف(ف.ب.ک)ومانند آن بصورت کشیده استفاده نکنیم.

۷-از کشیده نوشتن اولین کلمه در یک سطر پرهیز گردد.

۸-کشیده ها هرگز به حروف(ب.ج.ص.ط.ع.ف.ق.و.ی)ومانند آن ختم نمی شوند.

۹-ازکشیده نوشتن چند حرف و کلمه در کنارهم خودداری کنید.

۱۰-درنوشتن چندسطر زیرهم سعی شودکشیده ها زیرهم قرار بگیرند.

۱۱-حرف(ع)در اتصال وسط وآخرکلمه به صورت توپر است.

۱۲-درشیوه ی خوشنویسی نستعلیق علاوه بر حرف(س.ش)حروف دیگری نیز به صورت کشیده نوشته می شوند که از نظر شکل باهم تفوتی ندارند.

۱۳-نوشته خود را حتما باسرمشق مقایسه نماییدو از تفاوت هذچند جزئی به سادگی عبور نکنید.